دایرکت دبیت (Direct Debit) چیست؟ کاربردها، مزایا و نحوه کار آن

عمیق‌تر نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که مدیریت صورتحساب‌ها و اشتراک‌های ماهانه کمی دردسرساز است و اگر پرداخت آن‌ها را فراموش کنید، نزد دریافت کننده یا بانک بی‌اعتبار می‌شوید. به همین دلیل، تنها راه چاره استفاده از دایرکت دبیت است.

دایرکت دبیت (Direct debit) فرایند پرداخت را خودکار می‌کند به طوری که دیگر نگران پرداخت‌های خود نیستید. این تکنولوژی مدرن پرداخت‌های شما را آسان‌تر از همیشه می‌کند و یک روش عالی برای مدیریت پرداخت‌ها و صورت حساب‌هاست.

ما در این مقاله از آرکاکوین به طور کامل مفهوم دایرکت دبیت، کاربردهای آن، نحوه کارکرد و تفاوت آن با سایر پرداخت‌ها را بررسی می‌کنیم.

دایرکت دبیت (Direct Debit) یا برداشت اتوماتیک و خودکار چیست؟

دایرکت دبیت (Direct debit) یک روش برای برداشت اتوماتیک و خودکار پول از حساب فرد است، به این صورت که شما به یک شخص ثالث اجازه می‌دهید تا از حساب شما مبلغ مورد نظر را در تاریخ تعیین شده برداشت و پول را پرداخت کند. بسیاری از مردم در کشورهای اروپایی از روش پرداخت دایرکت دبیت برای پرداخت‌های مکرر مانند صورت حساب‌های کارت اعتباری، هزینه‌های آب و برق و اقساط ماهانه استفاده می‌کنند.

در یک کلام، دایرکت دبیت مجوز برداشت خودکار است و فرد یا دارنده حساب به نهادهایی مانند شرکت‌های بیمه، شرکت‌های آب و برق یا صاحب‌خانه این اجازه را می‌دهد که در تاریخ مشخص پول را از حساب جاری او برای پرداخت وجه بردارند. جذاب‌ترین بخش استفاده از دایرکت دبیت حذف چالش‌های مربوط به پرداخت سنتی مانند ارسال چک‌های کاغذی، تحویل پول نقد یا پرداخت تلفنی و آنلاین است.

از طرفی, تنها کاری که باید بکنید این است که فقط برای یک بار جزئیات حساب بانکی خود را به اشتراک بگذارید و بعد از آن یک قرارداد دائمی دارید و بدون هیچ دخالتی، تمامی حساب‌های شما پرداخت می‌شود.

جالب اینجاست که می‌توانید نحوه پرداخت حساب‌های خود را به صورت ماهانه، سه ماه یک بار، شش ماهه یا حتی سالانه تنظیم کنید و بعد از تنظیم این قرارداد، تراکنش‌ها به موقع و بدون هیچ دردسری انجام می‌شوند.

دایرکت دبیت چگونه کار می‌کند؟

اکنون شما درک کاملی از مفهوم دایرکت دبیت دارید و نوبت به آن رسیده است که نحوه کارکرد این فرایند را بدانید.

مرحله اول: مجوزهای مشتری

• مشتری در قدم اول مجوز کتبی یا الکترونیکی را به سازمان مورد نظر می‌دهد. این مجوز همان حکم، وکالت‌نامه دایرکت دبیت یا برداشت مستقیم از حساب است.
• این مجوز جزئیاتی مانند اطلاعات حساب بانکی مشتری، مبلغ لازم برای پرداخت و تعداد دفعات پرداخت را مشخص می‌کند.

مرحله دوم: تنظیمات سازمان مورد نظر

• سازمان و نهاد مورد نظر با استفاده از مجوز تمام اطلاعات شما را به بانک مورد نظر خودش تحویل می‌دهد تا روند دریافت وجه را تنظیم کنند.
• اطلاعات ارائه شده به بانک شامل حساب بانکی مشتری و برنامه پرداخت توافقی بین سازمان و مشتری است.

مرحله سوم: اقدام بانک برای برداشت پول از حساب

• بانک مورد نظر سازمان، در تاریخ مشخص شده شروع به جمع آوری پول از حساب بانکی مشتری می‌کند.
• بانک مبلغ توافق شده را برمی‌دارد و این فرایند کاملاً خودکار است.

مرحله چهارم: ارسال تاییدیه برای مشتری

• بانک مشتری تاییدیه پرداخت را برای وی ارسال می‌کند.
• سازمان به طور همزمان اطلاعاتی مبنی بر جمع آوری موفقیت آمیز پول و امکان پرداخت را تایید می‌کند.

مرحله پنجم: حق انصراف مشتری

• مشتریان این حق را دارند که فرایند دایرکت دبیت (Direct debit) خود را در هر زمان لغو کنند و برای هرگونه پرداخت غیر مجاز بازپرداخت بگیرند.
• حق انصراف مشتری یک قابلیت انعطاف پذیری برای حفاظت از حق مصرف کننده است.

نکات مهم و کلیدی برای استفاده از دایرکت دبیت (Direct Debit)

دایرکت دبیت و پرداخت خودکار فرایند ساده و آسانی است اما حتما قبل از شروع این روند نکات مهم را بدانید تا در آینده دچار مشکل نشوید. برخی از این نکات برای استفاده از تکنولوژی دایرکت دبیت عبارتند از:

• دوره اطلاع رسانی: کسب و کارها و سازمان‌ها معمولاً موظفند که قبل از شروع تراکنش‌های دایرکت دبیت (Direct debit) (معمولاً 10 روز کاری) به مشتریان اطلاع دهند. این اطلاعیه شامل جزئیات مبلغ و تاریخ پرداخت آتی است.
• زمان پردازش تراکنش: حتماً جدول زمانی تراکنش‌ها را در نظر داشته باشید. اولین تراکنش‌ها مدت زمان بیشتری نیاز دارند (مثلاً پنج روز کاری) تا پول وارد حساب سازمان شود. با این حال، تراکنش‌های بعدی اغلب سریع‌تر صورت می‌گیرد (به عنوان مثال، سه روز کاری).
• بررسی صورت حساب: مشتریان باید مرتباً صورت‌حساب‌های بانکی خود را بررسی کنند تا مطمئن شوند که پرداخت‌های بدهی مستقیم، به درستی پردازش می‌شوند. هر گونه اختلاف باید سریعاً رسیدگی شود.
• ارتباط تغییرات: سازمان‌ها باید از قبل هرگونه تغییر در مبلغ پرداخت یا تاریخ وصول را به مشتریان اطلاع دهند. این اطلاع رسانی شفافیت را بیشتر می‌کند و به مشتریان این فرصت را می‌دهد تا امور مالی خود را مطابق با آن تنظیم کنند.
• اطمینان از موجودی حساب: حتماً قبل از نزدیک شدن به تاریخ برداشت، از موجودی حساب خود مطمئن شوید زیرا عدم پرداخت یا تاخیر منجر به پرداخت جریمه می‌شود.
• نظارت بر اعلان‌های بانکی: مراقب اعلان‌ها یا پیام‌های موجود در حساب بانکی خود باشید تا پول به صورت اشتباهی از حساب شما برداشت نشود.

نحوه راه‌اندازی دایرکت دبیت برای سازمان‌ها

اگر یک سازمان هستید و قصد دارید به صورت خودکار و با روش دایرکت دبیت (Direct debit) پرداخت‌های مشتری را دریافت کنید، تمام مراحل زیر را انجام دهید:

مرحله اول: حکم یا سند مجوز

یک حکم یا سند مجوز برای مشتری خود آماده کنید تا آن را امضا کند. این سند باید جزئیات زیر را داشته باشد:

• نام دارنده حساب
• شماره حساب بانک/انجمن ساختمانی
• کد ارتباطی
• آدرس پستی کامل بانک/انجمن ساختمانی
• اطلاعات تماس صاحب حساب
• شماره کاربری سرویس مبدأ برای پرداخت خودکار
• تاریخ پرداخت
• مبلغ پرداختی

نکته: بهتر است یک نسخه چاپی یا فرم آنلاین را برای مشتری خود ارسال کنید. دقت کنید که این فرم باید وجهه قانونی داشته باشد تا بانک آن را تایید کند.

مرحله دوم: حکم مجوز مشتری

حکم مجوز را از مشتری بگیرید و به بانک ارسال کنید. معمولا بانک‌ها ۴ تا ۶ روز زمان نیاز دارند تا حکم شما را فعال کنند.

مرحله سوم: تاییدیه بانک

بعد از تاییدیه بانک، باید ۱۰ روز قبل از شروع پرداخت واقعی، به مشتریان خود اطلاع دهید. دقت کنید که ۳ تا ۵ روز کاری پس از تاریخ پرداخت زمان نیاز دارید تا پول در حساب شما بیاید. اگر در پرداختی مشکلی به وجود آمد، پیامی از بانک دریافت می‌کنید. بانک در این پیام دلیل مشکل را توضیح می‌دهد و باید برای حل آن با مشتری ارتباط بگیرید.

کاربردهای دایرکت دبیت (Direct debit)

روش پرداخت خودکار یا دایرکت دبیت کاربردهای زیادی دارد که در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

1. پرداخت قبض‌های آب، برق، گاز و سایر خدماتی
2. رسیدگی به اشتراک‌ها یا عضویت‌های ثابت مانند اشتراک مجلات، عضویت در باشگاه یا سایر خدمات تکرار و پرداخت مبلغ ماهانه یا سالانه هر کدام
3. امکان پرداخت کلی یا علی الحساب به صورت چند ماه یکبار
4. پرداخت اقساط ماهانه برای  کرایه خانه و خرید اقلام الکترونیکی
5. پرداخت هزینه‌های تحصیل دانشگاه و مدرسه در بازه زمانی مشخص
6. امکان پرداخت‌های یکباره و غیر فوری مانند کمک به خیریه یا سازمان‌های مختلف
7. پرداخت بدهی سازمان‌ها و نهادها به ویژه برای تراکنش‌های B2B

مزایای استفاده از دایرکت دبیت (Direct debit)

این فرایند تکنولوژی مدرن مزایای زیادی برای هر دو طرف قرارداد دارد که این مزایا عبارتند از:

جلب اعتماد مشتریان: کسب و کارها و نهادهایی که پرداخت‌های نقدی مستقیم را می‌پذیرند، تحت نظارت دقیق بانک‌ها هستند و این موضوع باعث اعتماد بیشتر مشتریان می‌شود.

دریافت به موقع پرداخت‌ها: سازمان‌ها دیگر نگران عدم پرداخت یا هرگونه مشکل با پرداخت مشتری نیستند.

کنترل جریان نقدی: دایرکت دبیت با حفظ پرداخت به موقع و منظم به حفظ جریان نقدی و سرمایه در گردش سالم کمک می‌کند.

راه اندازی آسان: نیازی به پرداخت دستی ندارید و تنها با چند قدم ساده می‌توانید دایرکت دبیت را فعال کنید.

ضمانت بانک: بانک به مشتری این ضمانت را می‌دهد که از هرگونه پرداخت نادرست و اشتباه جلوگیری کند.

امنیت داده توسط بانک: سیستم بانک‌ها سطح بالایی از امنیت را ارائه می‌دهد و در برابر کلاهبرداری کاملاً امن است. در نتیجه، تمام تراکنش‌های مالی بین مشتری و سازمان بدون هیچ خطری پیش می‌رود.

سفارش پرداخت دائمی و تفاوت آن با دایرکت دبیت

شما می‌توانید علاوه بر دایرکت دبیت (Direct debit) از روش‌ پرداخت دیگری مانند سفارش پرداخت دائمی یا پرداخت‌های دوره‌ای منظم استفاده کنید. البته این روش با روش دایرکت دبیت تفاوت‌های زیادی دارد که در ادامه به بررسی هر یک از آن‌ها می‌پردازیم.

سفارش پرداخت دائمی یا پرداخت‌های دوره‌ای منظم

سفارش پرداخت دائمی یک دستور ثابت و همیشگی است که در آن فرد یا یک کسب و کار به بانک خود یک مجوز قانونی می‌دهد تا از حساب خود به حساب دیگری به صورت ثابت پرداخت داشته باشد. مبلغ مشخص شده در سفارش پرداخت دائمی در فواصل زمانی منظم مانند ماهانه یا سالانه منتقل می‌شود و پرداخت کننده مدت و دفعات این پرداخت را تعیین می‌کند. در نظر بگیرید که بر خلاف دایرکت دبیت ، در سفارش پرداخت دائمی، گیرنده اختیار تغییر مبلغ یا برنامه پرداخت را ندارد.

تفاوت بین دایرکت دبیت و سفارش پرداخت دائمی

این دو روش از جنبه‌های مختلف با یکدیگر تفاوت دارند و این تفاوت‌ها شامل:

انعطاف پذیری در مبلغ پرداخت

• دایرکت دبیت: امکان پرداخت مبالغ قابل مذاکره با گیرنده پرداخت (شرکت یا سازمان) را در فواصل زمانی مختلف را فراهم می‌کند.
• سفارش پرداخت دائمی: مستلزم پرداخت ثابت مبلغ از پیش تعیین شده در زمان مشخص، بدون گزینه تغییر است.

انعطاف پذیری در قرارداد و تغییرات

• دایرکت دبیت: مشتری می‌تواند روند پرداخت و زمان تعیین شده را با توافق گیرنده تغییر دهد.
• سفارش پرداخت دائمی: فاقد انعطاف پذیری و تغییرات در قرارداد است و پرداخت‌ها باید طبق قرارداد ثابت انجام شود.

اتوماسیون اداری و قراردادی

• دایرکت دبیت: کل فرآیند پرداخت خودکار است و از یک قرارداد از پیش تعیین‌شده پیروی می‌کند.
• سفارش پرداخت دائمی: تغییرات باید به صورت دستی توسط پرداخت کننده صورت بگیرد.

انعطاف پذیری برای پرداخت کننده و گیرنده وجه

• دایرکت دبیت: انعطاف پذیری بیشتری را هم برای پرداخت کننده و هم برای گیرنده (شرکت یا ارائه دهنده خدمات) ارائه می‌دهد و امکان ایجاد توافق نامه‌های خاص و ویژگی‌های عملی را فراهم می‌کند.
• سفارش پرداخت دائمی: انعطاف پذیری محدود، با تغییراتی که نیاز به مداخله دستی پرداخت کننده دارد.

دایرکت دبیت (Direct debit)؛ روش پرداخت امن و راحت

دایرکت دبیت (Direct debit) یا روش پرداخت خودکار به کاربران این فرصت را می‌دهد که پرداخت‌های دائمی خود را به صورت خودکار و بدون دخالت دست انجام دهند. کاربران یک قراردادی بین خودشان و سازمان مورد نظر تعیین می‌کنند و طبق این قرارداد باید مبالغی را به صورت ماهیانه، چند ماه یک بار یا سالیانه به آن شرکت بپردازند اما برای پرداخت هیچ گونه عملیات دستی انجام نمی‌دهند زیرا بانک طبق یک مجوز تمام کارها را پیش می‌برد.

در واقع، مجوز لازم برای انجام پرداخت‌ها را خود کاربر به بانک می‌دهد. دایرکت دبیت یک روش امن و راحت در دنیای مدرن و امروزی است و برای پرداخت‌های خود می‌توانید از این روش استفاده کنید.

سوالات متداول

آیا برای دایرکت دبیت به قرارداد نیاز داریم؟

بله صد در صد. شما طی یک قرارداد تمامی شرایط پرداخت، از جمله تاریخ، مبالغ، و سایر شرایط را با توافق دوجانبه در یک چارچوب مشخص تعیین می‌کنید.

چرا باید از دایرکت دبیت استفاده کنید؟

این روش برای گیرنده و فرستنده مزایای زیادی دارد. فرستنده با خیال راحت هر ماه مبالغ بدهی و اقساط خود را پرداخت می‌کند و دیگر نگران پرداخت آن‌ها نیست. از طرفی، گیرنده نیز مشکل تاخیر در پرداخت را حل می‌کند و دیگر سرمایه در گردش کسب و کار در خطر نخواهد بود.

چه کسانی از دایرکت دبیت استفاده می‌کنند؟

همه مردم معمولی و تمامی کسب و کارها می‌توانند از روش دایرکت دبیت برای پرداخت خدمات آب و برق، کرایه خانه، هزینه تحصیل و عضویت در باشگاه استفاده کنند.