آموزش واگرایی در تحلیل تکنیکال همراه با چارت آموزشی

یکی از مهم‌ترین مفاهیم مرتبط با اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال، واگرایی و شیوه استفاده از آن در معاملات است. واگرایی‌ها ابزار بسیار مهمی برای تشخیص سریع سیگنال‌های بازگشت روند بازار و تطبیق استراتژی‌های معاملاتی با شرایط جدید محسوب می‌شوند. در این مقاله پس از آشنایی با واگرایی، کاربرد این مفهوم در اندیکاتورهای MACD و RSI با ارائه مثال‌های مختلف بررسی می‌شود. اگر به دنبال یادگیری کامل واگرایی در تحلیل تکنیکال بوده و می‌خواهید با قدرت بیشتری سرمایه گذاری ارز دیجیتال داشته باشید، این مقاله را با دقت مطالعه کنید.

آموزش واگرایی در تحلیل تکنیکال

واگرایی (Divergence) در تحلیل تکنیکال، به معنای رابطه بین دو مجموعه داده متفاوت است؛ واگرایی می‌تواند بین قیمت یک دارایی و یک اسیلاتور، اندیکاتور، سنتیمنت یا قیمت یک دارایی مرتبط دیگر یا بازار رخ دهد. از نگاه بسیاری از تحلیل‌گران، تحلیل واگرایی یک اندیکاتور، یک روش پیشرو محسوب شده و غالباً به‌منظور شناسایی نقاط بازگشتی یا تغییر جهت روند در تایم فریم موردنظر، استفاده می‌شود.

هنگام تحلیل واگرایی، باید به عواملی مانند پرایس‌اکشن یک دارایی، شرایط کنونی بازار و هر نوع تغییر بنیادی مهم مانند تغییر در نرخ بهره توجه کرد. این رویه به تریدرها در تحلیل هر چه‌بهتر چارت‌ها و کاهش سیگنال‌های خطا کمک می‌کند.

انواع واگرایی

به‌طورکلی، چهار نوع واگرایی مثبت (Bulish Divergence)، واگرایی منفی (Bearish Divergence)، واگرایی مخفی مثبت (Bullish Hidden Divergence) و واگرایی مخفی منفی (Bearish Hidden Divergence) وجود دارند.

• واگرایی مثبت
  واگرایی مثبت یا واگرایی معمولی مثبت هنگامی مشاهده می‌شود که قیمت یک دارایی کف‌های پایین‌تری را در چارت می‌سازد، اما اندیکاتور، کف‌های بالاتری را ایجاد می‌کنند. در این سناریو، قدرت فروشندگان در حال کاهش بوده و خریداران در حال تسلط بر بازار هستند. این حالت هنگامی رخ می‌دهد که فروشندگان ضعیف وارد بازار شده و از طرفی، خریداران پرقدرت مانند مؤسسات مالی و تریدرهای مطرح، شروع به خرید سنگین می‌کنند و بدین ترتیب، اندیکاتور کف‌های بالاتری را می‌سازد. در نهایت، قدرت گاوها (خریداران) بر قدرت خرس‌ها (فروشندگان) می‌چربد.

چارت بالا نشان‌دهنده الگوی واگرایی مثبت است که بین قیمت و اندیکاتور MACD تشکیل شده است. این واگرایی مثبت و صعودی نشان می‌دهد که حرکت نزولی غالب، موقتی بوده و ممکن است جهت دارایی به سمت بالا تغییر کند.

• واگرایی منفی
  واگرایی منفی هنگامی مشاهده می‌شود که قیمت یک دارایی قله‌های بالاتری را تشکیل دهد. در این حالت، خریداران ضعیف در حال بالابردن قیمت هستند اما در برابر فروشندگان پرقدرت ناتوان بوده و در نهایت قیمت سقف‌های پایین‌تری را می‌سازد. در نهایت، این واگرایی به نفع فروشندگان شده و روند قیمت به سمت پایین حرکت خواهد کرد.

در چارت بالا، مشاهده می‌شود که چگونه قیمت سقف‌های بالاتری را ساخته است. این سقف‌های بالاتر توسط خریدارانی ایجاد شده است حد ضرر معامله خود را با پایین‌تر از کف‌های بالاتر مطابق چارت، قرار داده‌اند. بازیگران بزرگ برعکس خریداران عمل کرده‌اند و پوزیشن شورت (فروش) خود را مطابق اندیکاتور اعمال کرده و سقف‌های پایین‌تری را ساخته‌اند. این اختلاف، با فشار عرضه بیشتر همراه شده و شاهد معکوس شدن روند به سمت پایین هستیم. مطابق این تصویر، می‌توان با مشاهده سقف دوقلو، واگرایی منفی، الگوی کندلی نزولی و قرارگیری RSI پایین‌تر از 50، وارد پوزیشن شورت شد و به سود رسید. واگرایی RSI، یکی از پرکاربرد ترین نشانه ها برای ورود به یک پوزیشن معاملاتی محسوب می‌شود.

• واگرایی مخفی
  واگرایی‌های مخفی هنگامی ایجاد می‌شوند که رفتار قیمت یک دارایی مخالف با اندیکاتور مومنتومی است (در این بخش واگرایی MACD را بررسی می‌کنیم). این واگرایی‌ها تغییرات غیرظاهری مومنتوم را نشان می‌دهند و حرکت به سمت معکوس شدن روند را آغاز می‌کنند.

چارت زیر نشان‌دهنده رفتار بین قیمت و هیستوگرام MACD است. می‌توان چگونگی وقوع سقف‌های بالاتر را در هیستوگرام‌ها مشاهده کرد. واگرایی در این مثال، بین قیمت و خطوط MACD رخ داده است.

چارت بالا نشان‌دهنده تشکیل واگرایی مخفی بین قیمت یک دارایی و هیستوگرام MACD است. قیمت، الگوی سقف دوقلو یا سقف بالاتر مینور را تشکیل داده و از طرفی، هیستوگرام MACD بین سطح 0 از مثبت به محدوده منفی در حال نوسان بوده است که نشان‌دهنده احتمال بازگشت روند به سمت پایین است.  واگرایی نشان می‌دهد که ممکن است قدرت حرکت صعودی علی‌رغم فتح شدن قله جدید، از بین برود. سقف‌های پایین‌تر در اندیکاتور در مقایسه با سقف‌های بالاتر در قیمت، نشان‌دهنده افزایش فشار نزولی است.

• واگرایی مخفی مثبت
  واگرایی مخفی مثبت در حین فاز اصلاحی یک روند صعودی مشخص، رخ می‌دهد. منظور از روند صعودی مشخص، حرکت قیمت و ایجاد دو سقف و کف بالاتر است. در طی فاز اصلاح، اگر قیمت کف بالاتر را تشکیل دهد، اما اندیکاتور کف‌های پایین‌تری را بسازد، واگرایی مخفی مشاهده شده که سیگنال صعودی در نظر گرفته می‌شود. چارت پایین نشان‌دهنده مثالی از نحوه تشکیل واگرایی مخفی مثبت است.

در چارت بالا، چندین تلاقی در کنار هم، برنامه معاملاتی مطلوبی را ایجاد کرده‌اند. ابتدا یک روند صعودی واضح مشاهده می‌شود و سپس واگرایی مثبت مخفی در طی فاز تخلیه، مشاهده می‌شود. الگوی کندلی صعودی مطلوبی با گذشت زمان مشاهده می‌شود. همچنین RSI نیز از ناحیه اشباع فروش به سمت بالا حرکت کرده و می‌توان شاهد تغییر احتمالی مومنتوم از روند نزولی به سمت روند صعودی بود.

• واگرایی مخفی منفی
  واگرایی مخفی منفی در طی فاز اصلاحی یک روند نزولی مشخص رخ می‌دهد. منظور از روند نزولی مشخص، حرکت قیمت و تشکیل حداقل دو کف و سقف پایین‌تر است. در طی فاز اصلاح، اگر قیمت سقف پایین‌تری را بسازد اما اندیکاتور سقف‌های بالاتری را ایجاد کند، واگرایی مخفی ایجاد شده که در نهایت، یک سیگنال نزولی در نظر گرفته می‌شود. چارت زیر، نشان‌دهنده مثالی از نحوه تشکیل واگرایی مخفی منفی است.

می‌توان باتوجه‌به تصویر بالا، وارد پوزیشن شورت (فروش) شد. یک برنامه معاملاتی ابتدا با شناسایی یک روند نزولی مشخص با کف‌ها و سقف‌های پایین‌تر مطابق چارت بالا آغاز می‌شود. سپس واگرایی مخفی مشاهده شده و اندیکاتور MACD سقف‌های بالاتری می‌سازد، درحالی‌که قیمت دارایی سقف‌های بالاتری نساخته و سقف‌های پایین‌تری را ایجاد می‌کند. این حالت، موید بازگشت روند به سمت روند نزولی است. الگوی کندلی نزولی مناسب در سقف روند مشاهده می‌شود. این حالت، نشانه و سیگنال تأییدکننده روند نزولی است.

نحوه تشخیص واگرایی

اندیکاتورهای مطرح تکنیکال مانند شاخص قدرت نسبی (RSI)، همگرایی واگرایی میانگین متحرک (MACD) و اسیلاتور استوکستیک، واگرایی را با نمایش حرکت قیمت در جهت مخالف با حرکت اندیکاتور نشان داده و می‌توان تغییرات روند و نقاط بازگشتی را تشخیص داد.

تشخیص واگرایی با RSI
واگرایی مثبت هنگامی تشکیل می‌شود که قیمت کف‌های پایین‌تری ساخته و RSI کف‌های بالاتری را ایجاد کند. این حالت، نشان‌دهنده افزایش مومنتوم صعودی بوده و موید ضعیف‌شدن روند نزولی است. واگرایی منفی هنگامی رخ می‌دهد که قیمت سقف‌های بالاتری بسازد درحالی‌که RSI سقف‌های پایین‌تری را تشکیل دهد. این حالت نشان‌دهنده کم‌رنگ شدن قدرت مومنتوم صعودی و از بین رفتن توان روند صعودی است.

واگرایی نشان‌دهنده معکوس شدن روند احتمالی است، بنابراین تریدرها به دنبال واگرایی بین قیمت و RSI به‌منظور پیش‌بینی نقاط عطف هستند. واگرایی RSI، بازگشت روند را تضمین نمی‌کند اما علامت هشدار اولیه‌ای را در صورت استفاده در کنار سایر اندیکاتورها صادر می‌کند. تشخیص واگرایی با RSI به تریدرها کمک می‌کند تا برای تغییر احتمالی در روند موجود دارایی آماده باشند. به مثال زیر توجه کنید.

تشخیص واگرایی با MACD
واگرایی مثبت MACD هنگامی رخ می‌دهد که قیمت یک دارایی کف‌های پایین‌تری می‌سازد، درحالی‌که MACD کف‌های بالاتری را تشکیل می‌دهد. این واگرایی بین قیمت و اندیکاتور نشان‌دهنده ضعیف‌شدن مومنتوم نزولی و تشکیل روند صعودی است. واگرایی منفی هنگامی رخ می‌دهد که قیمت سقف‌های بالاتری ساخته اما MACD سقف‌های پایین‌تری را ایجاد می‌کند. این واگرایی منفی نشان‌دهنده تضعیف روند صعودی و احتمالاً تشکیل قله در روند صعودی است.

واگرایی MACD، سرنخ‌هایی را به تریدرها در مورد تغییر احتمالی روند و بازگشت قیمت ارائه می‌کند. واگرایی بین قیمت و هیستوگرام MACD نیز رخ داده است. عموماً واگرایی مخفی بین قیمت و هیستوگرام MACD مشخص می‌شود. بااین‌حال، واگرایی علامت هشدار اولیه‌ای برای تغییر روند است. تحلیل رابطه بین قیمت و MACD، نشانه‌هایی را به کاربران درباره تغییر روند قیمت یک دارایی ارائه می‌کند. به مثال تصویری زیر در این مورد، توجه کنید.

تشخیص واگرایی با اسیلاتور استوکستیک
واگرایی مثبت هنگامی تشکیل می‌شود که قیمت یک دارایی کف پایین‌تری را تشکیل می‌دهد، درحالی‌که اندیکاتور استوکستیک، کف بالاتری را می‌سازد. این حالت نشان‌دهنده محو شدن مومنتوم نزولی و احتمال ریورسال صعودی است. واگرایی منفی هنگامی تشکیل می‌شود که قیمت سقف‌های بالاتری ساخته اما استوکستیک سقف پایین‌تری می‌سازد. این حالت نشان‌دهنده محو شدن مومنتوم صعودی و از بین رفتن روند صعودی است. واگرایی بین استوکستیک و پرایس‌اکشن، نشانه مطلوبی برای تریدرها به‌منظور تشخیص تغییر روند است. مقایسه پرایس‌اکشن با اسیلاتور استوکستیک، علامت هشدار اولیه‌ای نسبت به تغییر روند یک دارایی است.

مزایای استفاده از واگرایی در معاملات 

تشخیص و چگونگی استفاده از واگرایی، اهمیت زیادی برای تریدرها دارد. در جدول زیر، به مهم‌ترین مزایای واگرایی اشاره شده است.

چگونه با واگرایی ترید کنیم؟

یک تریدر باید بتواند این نوع واگرایی‌ها را شناسایی کرده و به دنبال تأیید بیشتر برای ورود به ستاپ معاملاتی خود باشد. در این حالت، ترید شورت (فروش) با مشاهده الگوی کندل پوشای نزولی (Bearish Engulfing) انجام شده و کراس اور نزولی در خطوط MACD، معکوس شدن روند به سمت پایین را نشان می‌دهند. با گرفتن چند تأییدیه از الگوهای مختلف، می‌توان ستاپ معاملاتی مطلوبی را مهیا کرد.

کلام پایانی 

در این مقاله، واگرایی در تحلیل تکنیکال، با ارائه مثال‌های متعدد در کنار سایر اندیکاتورهای مطرح، معرفی شد. البته باید توجه داشت که از واگرایی در کنار سایر اندیکاتورها و در قالب یک ستاپ معاملاتی جامع استفاده شود. شما نیز در بخش نظرات، می‌توانید تجربیات خود را درباره استفاده از واگرایی در معاملات دارایی‌های مختلف مطرح کنید. همچنین شمل می توانید با استفاده از خدمات مشاوره ارز دیجیتال به صورت رایگان از معاملات خود اطمینان حاصل کنید.