اندیکاتور MFI یا شاخص جریان پول، یک اندیکاتور مومنتوم است که بر اساس قیمت و حجم معاملات، فشار خرید و فروش را در یک دارایی اندازهگیری میکند. این اندیکاتور بین 0 تا 100 نوسان میکند و میتواند ناحیههای اشباع خرید و فروش، واگراییها، تغییر روند و نقاط ورود و خروج را نشان دهد.
این اندیکاتور به طور پیشفرض ۱۴ دوره اخیر را اندازهگیری میکند اما اگر مایل باشید میتوانید تغییراتی در آن لحاظ کنید. دلیل اینکه چرا این اندیکاتور ۱۴ دورهای است عموما اینطور بیان میشود که مبدعین این اندیکاتور یعنی ژن کونگ Gene Quong و آروم سوداک Avrum Soudack در نظر داشتند که اندیکاتور آنها دورههای سه هفتهای را در نظر بگیرد. از آنجایی که بازارهای مالی عمومای پنج روز در هفته فعال هستند، سه هفته معاملاتی برابر با ۱۵ روز میشود بنابراین اگر تحولات ۱۴ روز گذشته را محاسبه کنید و در معاملات امروز لحاظ کنید، در واقع شما با نگاه به معاملات سه هفته گذشته در حال معامله در روز جاری هستید.
به دلیل شباهتهای زیاد ظاهری، برخی از معاملهگران این اندیکاتور را با اندیکاتور RSI اشتباه میگیرند یا تصور میکنند این دو اندیکاتور یکی هستند در حالی که از نظر ماهیت تفاوتهای زیادی بین این دو اندیکاتور هست. برای درک بهتر این تفاوتها بهتر است نحوه محاسبه اندیکاتور MFI را بررسی کنیم.
اندیکاتور MFI یا شاخص جریان پول چگونه محاسبه میشود؟
اندیکاتور MFI با فرمول زیر محاسبه میشود:
MFI=100−(100/(1+MFR))
برای محاسبه MFI باید عدد ۱۰۰ را تقسیم بر(1+MFR) کنید که در آن MFR یا نسبت جریان پول، برابر است با جریان پول مثبت تقسیم بر جریان پول منفی یا به عبارت دیگر جریان پول ورودی تقسیم بر جریان پول خروجی:
MFR=PositiveMoneyFlow/NegativeMoneyFlow
و جریان پول، برابر است با قیمت معمولی ضرب در حجم کل معاملات:
MoneyFlow=TypicalPrice×Volume
و قیمت معمول، برابر است با میانگین سه قیمت سقف، کف و قیمت بسته شدن:
TypicalPrice=(High+Low+Close)/3
همانطور که مشاهده میکنید، در محاسبات MFI فاکتور حجم نقش مهمی دارد در حالی که در محاسبات RSI حجم معاملات دخالت ندارد. همین دخالت دادن حجم قدرت بیشتری به اندیکاتور MFI میدهد چرا که کاهش حجم معاملات در زمانی که قیمت در حال افزایش یا کاهش است، میتواند نشان دهنده ضعف روند باشد. این موضوع در اندیکاتور RSI مشاهده نمیشود.
چگونه اندیکاتور MFI را به ماتریدر ۴ اضافه کنیم؟
برای اضافه کردن اندیکاتور MFI به متاتریدر، میتوانید از منوی Insert > Indicators > Volumes > Money Flow Index استفاده کنید. سپس میتوانید تنظیمات مورد نظر خود را انجام دهید. معمولاً مقدار پیشفرض دوره MFI برابر با 14 است.
چگونه از اندیکاتور MFI در معاملات خود استفاده کنیم؟
برای استفاده از اندیکاتور MFI در معاملات، میتوانید به سیگنالهای زیر توجه کنید:
- زمانی که اندیکاتور MFI از بالای 80 به پایین بیاید، سیگنال فروش است.
- زمانی که اندیکاتور MFI از زیر 20 به بالا برود، سیگنال خرید است.
- زمانی که اندیکاتور MFI با قیمت واگرایی داشته باشد، سیگنال تغییر روند است.
- زمانی که اندیکاتور MFI با خط روند خود را بشکند، سیگنال یک بریک اوت و ادامه روند است.
مناطق اشباع خرید و فروش
همانطور که در تصویر زیر مشاهده میکنید، اندیکاتور MFI به منطقه اشباع فروش رسیده و سپس افزایش مییابد. اما قیمت حرکت نوسانی میکند. دلیل این امر آن است که اندیکاتور MFI قیمت فعلی را با قیمت ۱۴ دوره گذشته مقایسه میکند. همچنین افزایش حجم معاملات میتواند در ارائه چنین سیگنالی موثر باشد. به طور کلی این سیگنال نشان میدهد که در مقایسه با ۱۴ دوره گذشته، قیمت پتانسیل بیشتری برای افزایش دارد و همانطور که مشاهده میکنید، قیمت پس از یک دوره تثبیت جهش خوبی به سمت بالا دارد.
با این همه باید مراقب سیگنالهای اشتباه این اندیکاتور نیز بود. در تصویر زیر مشاهده میکنید که قیمت به منطقه اشباع خرید رسیده است اما قیمت پس از یک دوره تثبیت به سمت بالا حرکت میکند و به طور همزمان شاهده کاهش اندیکاتور MFI هستیم.
باز هم دلیل این امر را باید در ۱۴ دورهای بودن این اندیکاتور جستجو کرد. همانطور که مشاهده میکنید، قیمت پس از یک دوره نسبتا طولانی که در محدوده بسیار کوچک نوسان میکند، به ناگهان طی چند کندل افزایش شدیدی پیدا میکند. در چنین زمانی ما انتظار داریم اندیکاتور MFI نیز افزایش پیدا کند. همچنین همانطور که در تصویر زیر مشاهده میکنید، این افزایش در قیمت، با افزایش حجم نیز همراه بوده است که خود یکی دیگر از علتهایی است که اندیکاتور MFI نیز همزمان با آن افزایش مییابد.
بسیاری از تحلیلگران علاقه دارند بدون در نظر گرفتن فلسفه پشت اندیکاتورها صرفا بر اساس آن چه که مشاهده میکنند، اقدام به معامله کنند. در حالی که اگر معاملهگری با رسیدن اندیکاتور به منطقه اشباع قصد فروش آن را داشت، ضرر هنگفتی را متحمل میشد.
واگرایی
واگرایی زمانی رخ میدهد که جهت حرکت قیمت و حرکت اندیکاتور با یکدیگر متفاوت باشند. به عنوان مثال اندیکاتور کاهش پیدا کند اما قیمت افزایش یابد. از منظر اندیکاتور MFI، کاهش میتواند از دو عامل ناشی شده باشد یک کاهش در حجم معاملات و دو کاهش در قیمت نسبت به ۱۴ دوره اخیر. بنابراین اگر قیمت نه تنها کاهش پیدا نکرده بلکه افزایش نیز پیدا کرده است، باید به دنبال کاهش در حجم معاملات باشیم که خود یکی از سیگنالهای مهم در تغییر قریب الوقوع روند است. به تصویر زیر نگاه کنید:
همانطور که مشاهده میکنید، قیمت سقف جدیدی ایجاد کرده است اما اندیکاتور MFI کاهش را نشان میدهد. این لحظه، همان جایی است که قیمت بیت کوین از سقف خود یعنی ۶۸۰۰۰ دلار به زیر ۲۰۰۰۰ دلار کاهش پیدا کرد اگر یک معاملهگر تنها به همین اندیکاتور نگاه میکرد متوجه میشد که زمان فروش فرارسیده است.
اما اجازه دهید چند ماه به عقب برگردیم، زمانی که هنوز رالی صعودی بیت کوین شروع نشده بود. در اواخر سال ۲۰۲۰ شاهد یک واگرایی کوچک در قیمت بیت کوین بودیم. به تصویر زیر نگاه کنید.
اگر معاملهگری به این واگرایی کوچک اعتنا میکرد احتمالا از رالی صعودیای که تنها چند هفته بعد شروع میشد، جا میماند. بنابراین سوال پیش میآید که چگونه باید از این اندیکاتور استفاده شود؟ آیا اصلا استفاده از این اندیکاتورها فایدهای دارد؟
در واقع اندیکاتور MFI به تنهایی کاربرد زیادی ندارد. البته شما میتوانید با استفاده از این اندیکاتور به تنهایی سود کسب کنید اما توجه داشته باشید که این اندیکاتور مانند اکثر اندیکاتورهای دیگر درصد موفقیت نسبتا پایینی دارد.
در واقع، درصد موفقیت اندیکاتور MFI بستگی به شرایط بازار، استراتژی معاملاتی، مدیریت ریسک و عوامل دیگر دارد. اما به طور کلی، میتوان گفت که این اندیکاتور در بازارهای روند دار بیشتر از بازارهای نوسانی کارآمد است. همچنین برای افزایش دقت این اندیکاتور، بهتر است با سایر اندیکاتورها و الگوهای قیمتی ترکیب شود.
شما باید از این اندیکاتور در استراتژی معاملاتی خود استفاده کنید. به عنوان مثال میتوانید از اندیکاتور MFI برای دریافت تاییدیه روند استفاده کنید. ترکیب این اندیکاتور با سایر اندیکاتورهایی که روند را نشان میدهند میتواند به شما در انجام معاملات موفقتر و پرسودتر کمک کند.
محدودیتهای اندیکاتور MFI چیست؟
همچون هر اندیکاتور دیگری، اندیکاتور MFI نیز دارای مشکلات و محدودیتهایی است که باید در نظر گرفته شوند. بدون دانستن این محدودیتها ممکن است مشکلات زیادی برای معاملهگران پیش بیاید. برخی از این مشکلات و محدودیتها عبارتند از:
صدور سیگنالهای اشتباه: اندیکاتور MFI ممکن است در بازارهای نوسانی یا بدون روند، سیگنالهای زیادی تولید کند که بیشتر آنها نادرست باشند. برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است از اندیکاتور MFI در بازارهای رونددار و با حجم بالا استفاده کنید و آن را با سایر اندیکاتورها و الگوهای قیمتی ترکیب کنید.
اندیکاتور تاخیری: اندیکاتور MFI به دادههای قیمت و حجمی واکنش نشان میدهد که قبلاً اتفاق افتادهاند، از این رو یک اندیکاتور تاخیری به حساب میآید. این بدان معنی است که اندیکاتور MFI ممکن است با تاخیر نسبت به قیمت عمل کند و سیگنالهای دیرهنگام ارائه دهد. برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است از اندیکاتور MFI به عنوان یک تاییدکننده و نه یک پیشبینی کننده استفاده کنید و آن را با سایر اندیکاتورهای پیشرو ترکیب کنید.
حساسیت به بازه زمانی: اندیکاتور MFI بر اساس یک بازه زمانی مشخص محاسبه میشود که معمولاً برابر با 14 دوره است. این باعث میشود که اندیکاتور MFI به بازه زمانی مورد استفاده حساس باشد و نوسانات مختلفی را نشان دهد. هر چه بازه زمانی کوتاهتر باشد، نوسانات اندیکاتور شدیدتر خواهد بود. برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است از اندیکاتور MFI در بازههای زمانی بلندتر و با تنظیمات مناسب استفاده کنید.
سخن پایانی
اندیکاتور MFI یکی از اندیکاتورهای مفید و محبوب در بین معاملهگران تکنیکال است. البته این اندیکاتور به اندازه RSI همهگیر نیست اما از آنجایی که حجم معاملات را در محاسبات خود دخیل میکند، نسبت به RSI از قابلیت اطمینان بالاتری برخوردار است.
با این حال، این اندیکاتور نیز محدودیتهای خاص خود را دارد. سیگنالهای اشتباه و دیرهنگام از جمله بزرگترین مشکلات این اندیکاتور است. برای استفاده از این اندیکاتور باید آن را با سیستم معاملاتی خود ترکیب کرده و از آن در کنار سایر اندیکاتورها استفاده کنید. همچنین بهتر است از این اندیکاتور به عنوان یک تایید کننده روند استفاده شود چرا که کارایی این اندیکاتور عموما در تشخیص حرکتهای روند قیمتی و همینطور تشخیص تغییر روند است.
توجه داشته باشید که هیچ اندیکاتور کاملی در دنیا وجود ندارد. تمام اندیکاتورها و استراتژیهای معاملاتی مشکلات و محدودیتهای خاص خود را دارند. این به معنای بد بودن اندیکاتورها نیست بلکه به معنای ذات بازارهای مالی است. شما باید بتوانید جای مناسب هر اندیکاتور را در استراتژی معاملاتی خود تشخیص داده و از آن در همان جا استفاده کنید. این امر ممکن نیست مگر با دانش کامل و جامع از اندیکاتورها، نحوه کارکرد آنها، نحوه محاسبه آنها، فلسفه پشت ایجاد آنها و محدودیتها و مشکلات آنها.
