سلام خدمت شما همراهان عزیز آرکاکوین، امیدواریم حالتون عالی باشه. همانطور که از عنوان مقاله امروز مشخص است، میخواهیم درباره یکی از قدیمیترین و خطرناکترین روشهای کلاهبرداری در دنیا صحبت کنیم که تا به امروز قربانیان زیادی داشته و باعث از دست رفتن سرمایه بسیاری از مردم در سرتاسر دنیا شده است.
این روش کلاهبرداری رایج در دنیا طرح پانزی یا Ponzi Scheme نام دارد و به احتمال فراوان همگی نام آن را شنیده باشید، اما واقعاً طرح پانزی چیست؟ چرا با وجود نشانههای کلاهبرداری آن، همچنان افرادی را در دام خود میاندازد. این روش کلاهبرداری چگونه کار میکند و این که یک طرح پانزی چه نشانههایی دارد؟
اگر میخواهید جواب این سوالات را بفهمید و نشانههای یک طرح پانزی را بدانید تا در مواجه با آن بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید و در دام روش کلاهبرداری مخوف طرح پانزی قرار نگیرید. در ادامه این مقاله با آرکاکوین همراه باشید.
- 1. تاریخچه طرح پانزی
- 2. طرح پانزی چیست؟
- 3. طرح پانزی چگونه کار میکند؟
- 4. مهمترین پروژههای پانزی در دنیا
-
5.
پنج نشانه اصلی طرح پانزی؟
- 5.1. وعده ریسک بسیار پایین با بازدههای کلان و غیرقابل باور
- 5.2. بازده از نوسانات بازار پیروی نمیکند و در هر صورت سود سرمایهگذار محفوظ است
- 5.3. سرمایه گذاری در SEC ثبت نمیشود و نیازی به تأیید قانونی سرمایه گذاری نیست
- 5.4. عدم اجازه دسترسی به جزئیات و نحوه کار طرح پانزی
- 5.5. درخواست پول و بیرون کشیدن آن از طرح پانزی بسیار دشوار است
- 6. راه حلهای خروج از طرح پانزی
- 7. تفاوت طرح پانزی و هرمی در چیست؟
- 8. آیا بیت کوین یک طرح پانزی است؟
- 9. کلام آخر
تاریخچه طرح پانزی
از سال 1920 این نوع کلاهبرداری با نام طرح پانزی شناخته شد. زمانی که چارلز پانزی به سرمایهگذاران قول داد که میتوانند با خرید کوپنهای پستی، از تفاوت قیمت بین ارزهای بینالمللی استفاده کنند. به نحوی که سرمایهگذاران بتوانند از مابه التفاوت کوپنهای بینالمللی پستی کسب سود کنند. یعنی کوپنهایی که در خارج از کشور آمریکا دو یا سه برابر قیمت دارد، در ایالت متحده ارزانتر بخرند و زمانی که آنها در خارج از آمریکا فروخته میشود، سود آنها به جیب سرمایهگذاران برود.
سرمایهگذاران اولیه سودهای خوبی را مشاهده میکردند اما این سودها از کجا میآمد، از فروش کوپنها؟ خیر، آقای پانزی (Ponzi) با وجوهی که از سرمایهگذاران بعدی جمعآوری میشد، به سرمایهگذاران اولیه سود میداد و آنها به دیگر سرمایهگذاران پیشنهاد شرکت در این طرح را میدادند و به همین شیوه، سرمایهگذاران جدید بیشتری خواهان سرمایه گذاری در این طرح شدند. تنها در هشت ماه از سال 1920، پانزی از سرمایهگذاران 15 میلیون دلار کلاهبرداری کرد. او آنقدر در این کلاهبرداری موفق بود که این طرح به نام او نامگذاری شد.
اگر کنجکاو شدهاید که Charles Ponzi را کاملتر بشناسید 24 حقیقت دربارهی او را میتوانید در سایت factinate را مشاهده و او را به صورت کامل بشناسید!
اما این را بدانید که ایده سرقت از سرمایهگذاران در سیستمی که به طور محاورهای به نام “دزدی از پیتر برای پرداخت پول به پل” شناخته میشود و بعدها به Ponzi Scheme معروف شد، با پونزی شروع نشد.
بنا بر گزارشهای مربوطه، این تاکتیک به دهه 1870 باز میگردد، زمانی که زنی به نام سارا هو شروع به هدف قرار دادن زنان مجرد با یک کلاهبرداری در امر سرمایه گذاری کرد. از زمانی که این کلاهبرداری به طور رسمی با این نام شناخته شد، طرحهای پانزی، در مقیاس بزرگ و با سرعت سرسام آوری در سراسر دنیا رشد کردند. در سال 2019، 3.245 میلیارد دلار سرمایه گذاری سرقت شده در 60 طرح پونزی توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) و فقط در کشور ایالت متحده آمریکا کشف شد.
اگرچه طرحهای پانزی ممکن است بر عملیاتهایی متمرکز شوند که میلیونها دلار از سرمایهگذاران فردی کلاهبرداری کنند، اما اکثر طرحهای پانزی سرمایهگذاران خرده فروش متوسط و کسانی که خواهان سودهای نجومی هستند را هدف قرار میدهند.

طرح پانزی چیست؟
طرح پانزی (Ponzi Scheme) نوعی کلاهبرداری امنیتی است که در آن یک فرد که به عنوان اپراتور مرکزی شناخته میشود، دائماً سرمایهگذاران را فریب میدهد و آنها را به دام میاندازد تا سرمایه خود را در یک دارایی قلابی بزرگ یا دارایی با ارزشگذاری بسیار بالا قرار دهند. سپس با پولی که از سرمایهگذاران بعدی جمعآوری میشود، به سرمایهگذاران قبلی سود سرمایه گذاریشان پرداخت شده و همین روند تا آخرین سرمایهگذار ادامه دارد.
در طرح پانزی کلاهبرداران میلیونها نفر را با یک سرمایهگذاری جعلی و ساختگی فریب میدهند و پس از مدتی تمامی سرمایههای جمع شده را برای خود برداشته و سرمایهگذاران دیگر، هرگز به پول خود نخواهند رسید. جیسون کین، وکیلی که به سرمایهگذاران برای یک سرمایه گذاری مطمئن یاری میرساند، میگوید که طبق تجربهاش، طرحهای پانزی معمولاً تمامی اشخاص یک جامعه را میتواند به دام خود بیندازد و از هر قشر جامعه میتواند قربانیان خود را انتخاب کند.
او میگوید: «متأسفانه بیشتر قربانیان از دوستان ما و ممکن است از اعضای یک خانواده باشند. کین همچنین میگوید که آنها میتوانند جوامع کوچکی را که اغلب بر اساس اعتماد ساخته شدهاند، ویران کنند. مثلا قربانیان یک طرح پانزی از اعضای یک کلیسا در آمریکا بودهاند و همگی قربانی این روش کلاهبرداری شدهاند.

یک پیشنهاد ویژه برای همراهان عزیز آرکاکوین داریم. شما میتوانید برای کسب اطلاعات دقیق و کامل در رابطه با یک سرمایه گذاری ایمن در ارزهای دیجیتال و تشخیص پروژههای کلاهبرداری یا طرحهای پانزی از پروژههای واقعی و شفاف با پتانسیل رشد بالا، با مشاوره سرمایه گذاری ارز دیجیتال آرکاکوین تماس حاصل فرمایید تا ضمن کسب بهترین مشاوره برای یک سرمایه گذاری مطمئن و سودده، از پروژههای جعلی و پر ریسک مطلع شوید.
طرح پانزی چگونه کار میکند؟
یک طرح پانزی با فریب دادن یک حلقه اولیه از سرمایهگذاران توسط کلاهبردار، با دارایی یا طرح سرمایهگذاری پیچیده آغاز میشود که بازدهی فوقالعاده بالا با ریسک بسیار کم را نوید میدهد. این سرمایهگذاران پول خود را به کلاهبردار داده و فکر میکنند یک سرمایه گذاری بسیار عالی کردهاند. در حالی که پول آنها در واقع مستقیماً به جیب کلاهبردار میرود و سود اصلی را این شخص کسب میکند.
از آنجایی که کلاهبردار، سرمایهگذاران بیشتری را به این طرح جذب میکند، به گروه اصلی سرمایهگذاران، اغلب با پول سرمایهگذاران جدید، سود سهام پرداخت میکند. گاهی اوقات فرد کلاهبردار ممکن است سود پول را با نرخ عادی بازار پرداخت کند که همچنان به میزان قابل توجهی کمتر از نرخ سودی است که به سرمایهگذاران وعده میدهد.
برای حفظ و ادامه یک طرح پانزی، کلاهبردار باید به یافتن سرمایهگذاران جدید ادامه دهد تا به سرمایهگذاران فعلی خود سود بپردازد. این طرحها معمولاً زمانی از هم میپاشند که کلاهبردار نتواند سرمایهگذاران جدیدی پیدا کند. در مورد طرح بد نام و عظیم پانزی برنی مدوف در سال 2008، بسیاری از سرمایهگذاران در طرح او در واکنش به بحران مالی سال 2008، سعی کردند پول خود را که حدود 7.1 میلیارد دلار تخمین زده میشود، به یکباره از طرح او خارج کنند، اما او تنها حدود 200 تا 300 میلیون دلار از این اموال را در اختیار داشت.
کین میگوید: «در نهایت Ponzi Scheme، پول همه سرمایهگذاران تمام میشود و از آنجایی که هیچ دارایی واقعی وجود ندارد یا دارایی کاملاً بیش از حد و به صورت جعلی ارزشگذاری شده است، در واقع چیزی برای سرمایهگذاران باقی نمانده است.

مهمترین پروژههای پانزی در دنیا
همانطور که از قبل خواندهاید، باید متوجه شده باشید که طرحهای پانزی از چه سالهای طولانیای شروع شده است. این تاریخچه میتواند نکته مهمی را به ما ارسال کند، آن هم این که طرحهای پانزی در زمان نبود فناوریهای پیشرفته و آگاهی، تا چه حد توانسته کلاهبرداریهای زیادی رقم بزند.
به همین دلیل با نگاهی به بزرگترین طرحهای پانزی شکل گرفته در دنیا، میتوان آگاهی خوب و زیادی نسبت به این طرح داشت. در ادامه همراه ما باشید:
-
برنارد میدوف (Bernie Madoff)
یکی از بزرگترین طرحهای پانزی انجام گرفته در دنیا را میتوان به شخصیت برنارد میدوف (Bernie Madoff) مرتبط کرد. این شخص با استفاده از جعل گزارشهای معاملاتی شرکت سرمایه گذاری خود، سرمایه هنگفتی به دست آورد. نکته جالب این است که میدوف در گزارش خود به این اشاره کرد که سرمایهگذاران از سرمایههایی که وجود نداشتند، سود میبردند.
این اتفاق در زمان بحران مالی سال 2008 افتاد که باعث شد تا میدوف حداقل 50 میلیارد دلار از این راه کسب کند.
-
لو پرلمن (Lou Pearlman)
پرلمن یکی دیگر از کلاهبرداران طرحهای پانزی است. طرح پانزی این شخص، معروف به طولانیترین طرح در این زمینه است. او در سال 1990 تعدادی گروه موسیقی به راه انداخت و پس از آن طرح خود را شروع کرد. Pearlman با ثبت شرکتهای کاغذی توانست نزدیک به 300 میلیون دلار به جیب بزند. اما هر کلاهبرداری، زمانی گرفتار میشود و زمان لو، سال 2006 بود که یک بخش از شاکیان او همان گروههای موسیقی بودند. در نهایت او در سال 2007 بعد از اتهام به پولشویی، تبانی و نشر اکاذیب، در سال 2008 به 25 سال زندان محکوم شد که 8 سال پس از محکومیت خود در سن 62 سالگی از دنیا رفت.
پنج نشانه اصلی طرح پانزی؟
طرحهای پانزی اغلب هوشمندانه با عنوان مشاغل قانونی و زیر پوشش قانون، پنهان میشوند و اپراتورها اغلب با یک تجارت قانونی مرتبط هستند، اما به طور مستقل و زیرکانهای سرمایهگذاریهای تقلبی را ارائه و با استفاده از تجارتهای قانونی که برای آنها حکم یک پوشش را دارد، سرمایهگذاران زیادی را در سرتاسر دنیا هدف قرار میدهند و آنها را جذب پروژههای جعلی خود میکنند.
با این حال، چندین نشانه وجود دارد که نشان میدهد شما در شرف ورود به یک طرح پونزی هستید و باید حواستان را کامل جمع کنید که در دام افراد کلاهبردار قرار نگیرید. ما در ادامه 5 نشانه اصلی هر طرح پانزی را برای شما تشریح میکنیم که اگر در مواجه با یک سرمایه گذاری جدید متوجه هر یک از این نشانهها یا همه آنها با هم شدید، مطمئن باشید با یک کلاهبرداری از نوع پانزی روبهرو شده و بهتر است هرچه سریعتر از آن دوری و به هیچ وجه در آن سرمایه گذاری نکنید.
-
وعده ریسک بسیار پایین با بازدههای کلان و غیرقابل باور
یکی از بارزترین نشانههای طرح پانزی این است که نرخ بازدهی بالا همراه با ریسک بسیار کم را تبلیغ میکند. این به جذب سرمایهگذارانی کمک میکند که فکر میکنند راه آسانی برای غلبه بر بازارهای پر طلاطم و با ریسکهای بالا پیدا کردهاند. و این را هم توضیح دادیم که در واقع هیچ بازدهی وجود نخواهد داشت، پس فریب این تبلیغات را نخورید!
-
بازده از نوسانات بازار پیروی نمیکند و در هر صورت سود سرمایهگذار محفوظ است
سرمایه گذاری در بازارهای مختلف به طور کلی به این معنی است که بازده شما بر اساس نحوه عملکرد بازار نوسان خواهد داشت. با این حال، وقتی سرمایهگذاریهای شما هیچ رابطهای با بازار ندارند، باید شک کنید؛ چرا که سرمایهگذاریهای ساختگی هستند و بازده شما منعکسکننده افزایش و افت بازار نیست.
-
سرمایه گذاری در SEC ثبت نمیشود و نیازی به تأیید قانونی سرمایه گذاری نیست
اوراقهای بهادار آمریکا باید در کمیسیون اوراق بهادر و سهام آمریکا (SEC) ثبت شوند تا به صورت عمومی معامله شوند که در مابقی کشورها نیز به همین شیوه میباشد. با این حال، شرکتهای خصوصی مجازند اوراق بهادار ثبت نشده را مستقیماً به سرمایهگذاران فردی ارائه دهند. این سرمایه گذاریهای ثبت نشده، اکثراً مخاطره آمیزتر هستند و بنابراین سرمایهگذاران باید قبل از این که بخواهند در اوراق بهادار ثبت نشده معامله کنند، اعتبار پروژهای که میخواهند را از SEC کسب کنند.
اگر سرمایهگذاری در SEC ثبت نشده باشد و سرمایهگذاران غیرمعتبر و ناشناس را نیز بپذیرد، قطع به یقین بدانید که با یک طرح پانزی روبهرو هستید و باید هرچه سریعتر از سرمایه گذاری در اینگونه پروژهها فرار کنید!
-
عدم اجازه دسترسی به جزئیات و نحوه کار طرح پانزی
اطلاعات در مورد نحوه کار سرمایه گذاری، غیرقابل دسترسی است. طرح پانزی مملو از شفافیت نخواهد بود. این بدان معناست که سرمایهگذاران اغلب به نحوه برنامهریزی سرمایهگذاری ادعایی برای تولید پول و کسب سود دسترسی ندارند و سازندگان طرح پانزی اغلب ادعا میکند که این استراتژی محرمانه است یا ممکن است بگویند که درک نحوه کار آن برای سرمایهگذاران عادی بیش از حد پیچیده و نیازی به دانستن آنها نیست.
-
درخواست پول و بیرون کشیدن آن از طرح پانزی بسیار دشوار است
بیرون کشیدن پول از سرمایه گذاری دشوار است، بله این سخنی است که تمامی سازندگان طرحهای پانزی به سرمایهگذاران میگویند و از آنجایی که پول سرمایهگذاران زمانی که آن را در یک طرح پانزی قرار میدهند، خرج میشود یا همه آن مستقیماً در جیب کلاهبردار میرود و حتی شاید برای راضی نگه داشتن سرمایهگذاران قبلی استفاده شود، کلاهبرداران سعی میکنند سرمایهگذاران را از دسترسی به پول خود منصرف و حقیقت را مخفی نگه دارند. بنابراین حواستان به این صحبت از طرف اجرا کننده طرح پانزی نیز باید باشد.

راه حلهای خروج از طرح پانزی
اگر فکر میکنید که در یک طرح پانزی سرمایه گذاری کردهاید، جناب Kane توصیه میکند ابتدا هر اقدامی را که میتوانید برای بیرون آوردن پول خود انجام دهید. او میگوید: اگر در دام یک طرح پانزی قرار گرفته باشید باید روند آن را متوقف و تمامی تلاش خود را برای خروج هرچه سریعتر سرمایه خود از آن به کار گیرید. اگر نمیتوانید پول خود را بیرون بیاورید، کین توصیه میکند با یک وکیل تماس بگیرید.
او همچنین میگوید که میتوانید این طرح را به سازمانهای مجری قانون محل سکونتتان گزارش کرده و از روش قانونی برای شکست دادن طرح پانزی که در آن قرار گرفتهاید، استفاده کنید.
سازمان SEC یک برنامه ویژه برای افرادی که در رابطه با طرحهای پانزی افشاگری میکنند، دارد. در این برنامه ویژه، بین 10٪ تا 30٪ از پول مصادره شدهای که از انهدام طرحهای پانزی به دست میآورد را در صورتی که بیش از 1 میلیون دلار باشد، بهعنوان پاداش به افرادی که افشاگری انجام میدهند، پرداخت میکند.
تنها شرط پرداخت این پاداش این است که اطلاعات افشا شده، به طور قابل توجهی به اقدامات اجرایی توسط SEC کمک کند. از زمان تأسیس این برنامه در سال 2012، 1.2 میلیارد دلار به 241 افشاگر طرحهای پانزی اختصاص یافته است. بنابراین اگر بتوانید اطلاعات موثقی در مورد یک طرح پانزی ارائه کنید، پاداشهای بینظیری در انتظار شما است!

تفاوت طرح پانزی و هرمی در چیست؟
یکی از مطالب داغ این روزها در زمینه کلاهبرداری، شباهت طرحهای پانزی (Ponzi) به طرحهای هرمی (Pyramid) است. البته، کسی شباهت این دو را انکار نمیکند اما در کنار آنها تفاوتهای مختلفی نیز وجود دارد. پس با ما همراه ما باشید تا ویژگی آنها را بررسی و سعی کنیم از فریب خوردن آنها جلوگیری کنیم.
شباهتها
- هر دو طرح اغلب با وعده دریافت سود از طریق سرمایه گذاری در یک بخش یا فروش کالا قربانیان خود را انتخاب و در جهت قانع کردن آنها قدم برمیدارند.
- هر دو همواره نیاز به جذب سرمایه و قطع نشدن ورود منظم آن هستند. در صورت عدم اتفاق افتادن، طرح شکست میخورد و یا با همان مبالغ دریافتی، کلاهبرداری انجام میشود.
تفاوتها
- در طرح هرمی، افراد جذب شده باید افراد جدید را برای سرمایهگذاری پیدا کنند. در حالی که در طرح پانزی، نیازی به جذب افراد از طرف سرمایهگذاران نیست.
- در طرح Ponzi نیازی به تشکیل یک مجموعه نیست اما در طرح Pyramid ابتدا باید یک مجموعه از قربانیان اولیه را تشکیل داد تا قربانیان بعدی نیز جذب شوند.
- در ساختار پانزی کالا یا خدماتی به فروش نمیرود ولی در ساختار هرمی در قبال یک کالا (احتمالا جنس فیک یا نامرغوب) یا خدمت، کلاهبرداری انجام میشود.
- در فرمت Ponzi سرمایه از طریق افراد جدید کسب شده و سودهای افراد قدیمی پرداخت میشود اما طرح هرمی سرمایه خود را از طریق فروش کالا به دست میآورد.
- طرح Ponzi به صورت کلی غیرقانونی است اما طرح Pyramid در برخی مواقع حتی به صورت قانونی انجام میگیرد مانند شرکت بادران گستران.
با تمام این موارد اما همچنان طرحهای پانزی یا هرمی زیادی وجود دارند که شناخت آنها به راحتی انجام نمیشود. به همین خاطر باید همواره با چند خصلت خو گرفته و آنها را رعایت کنید:
- دارای خصلت شکاکی باشید.
- از فرصتهای تصادفی یا غافلگیر کننده دوری کنید.
- تحقیق کنید.
- سریع اعتماد نکنید.
- درک روند سرمایه گذاری و گزارش کردن موارد مشکوک.
آیا بیت کوین یک طرح پانزی است؟
دلیل اینکه بیت کوین توسط برخی افراد طرح پانزی نامیده میشود این است که ارزش آن به چیزی غیر از بازار وابسته نیست و هیچ کاربرد دیگری برای بیت کوین وجود ندارد که لازم نباشد ابتدا آن را به ارز دیگری نقد کنید. این مسئله همانند یک طرح پانزی است و ارزش بیت کوین تا حد زیادی به تبلیغات و جریان سازی دائمی سرمایهگذاران جدید وابسته است.
با این حال تنها با یک تشابه نمیتوان گفت که بیت کوین یک Ponzi Scheme است و چندین راه وجود دارد که بیت کوین را از طرح پانزی متفاوت میکند. واضحترین تفاوت، دسترسی به اطلاعات است. در حالی که قربانیان یک طرح پانزی معمولاً در مورد نحوه عملکرد سرمایهگذاری ادعا شده، در تاریکی نگه داشته میشوند و عملاً هیچ دسترسی به اطلاعات سرمایه گذاری جعلی در Ponzi Scheme ندارند، بیت کوین با هر تراکنش ثبت شده در یک بلاکچین بسیار شفاف است. قیمت ثانیهای بیت کوین در بازار ارز دیجیتال نیز همیشه در دسترس است.
قربانیان طرح پانزی تا زمانی که پولهایشان بلوکه نشود و سرمایه خود را به صورت کامل از دست ندهند، از بلایی که توسط طرح پانزی به آرامی به سرشان میآورد آگاه نیستند و فقط از پاداش بالا و ریسک پایینی که به آنها وعده داده شده است، باخبر هستند که متأسفانه آن هم دروغی بیش نیست.
اما بیت کوین چنین وعدههای ساختگی جعلی ندارد. این ارز و سایر ارزهای دیجیتال، به طور گسترده به عنوان یک دارایی بیثبات، پر ریسک و خطرپذیر در نظر گرفته میشوند. بنابراین برخلاف طرح پانزی، سرمایهگذار بیت کوین معمولاً از میزان نوسان و ریسکی که با خرید بیت کوین به سبد سرمایه خود اضافه میکند به صورت کامل آگاه است که این موضوع هم یک تفاوت بارز بین این دو است.
سومین تفاوت عمده بین پادشاه ارزهای دیجیتال و یک طرح پانزی این است که برداشت پولی که در بیت کوین سرمایه گذاری کردهاید نیز بر خلاف Ponzi Scheme بسیار آسان است. اما این ممکن است در شرایطی تغییر کند، به این ترتیب که ممکن است هیچ کس در لحظه فروش توسط شما، حاضر نباشد بیت کوینی را که شما برای فروش قرار میدهید، بخرد تا شما سرمایه خود را دریافت کنید.
اما به طور معمول همیشه خریداران زیادی در صف خرید بیت کوین وجود دارد و دستور فروش شما تنها چند ثانیه به طول میانجامد که نشان از اعتبار بالای بیت کوین دارد.
پس در جواب این سؤال که آیا بیت کوین یک طرح پانزی است، باید با قاطعیت بگوییم که همانطور که مشاهده کردید، به جزء یک شباهت ظاهری بین بیت کوین و طرح پانزی که توضیح دادهایم، آنقدر تفاوتهای اساسی آشکاری بین این دو است که هیچ رابطه بین بیت کوین و یک Ponzi Scheme را نمیتوان متصور شد و بیت کوین به هیچ عنوان یک طرح پانزی نمیباشد.

کلام آخر
همانطور که مشاهده کردهاید، طرح پانزی یک روش رایج کلاهبرداری به شیوه دعوت به سرمایه گذاری است که از زمان روی کار آمدن این ایده، تاکنون قربانیان زیادی به خود جذب کرده و همچنان نیز میکند. از طرف دیگر، هدف یک طرح پانزی معمولا سرمایهگذاران کوچکی هستند که سودای سودهای نجومی در سرمایه گذاریهای کم ریسک را در سر میپرورانند!
همچنین ممکن است هر فرد عادی در زندگی خود به صورت کاملا اتفاقی یا از پیش تعیین شده در شرف ورود به یک طرح پانزی و خطر از دادن سرمایه خود قرار گیرد. پس باید نشانهها و هشدارهای قرمز مربوط به طرح پانزی که در این مقاله به آنها اشاره کردیم را جدی گرفته و اگر قصد یک سرمایه گذاری جدید را دارید، از شفافیت و درستی آن مطمئن شوید که در دام افراد سودجو قرار نگیرید.
امیدواریم این مقاله به اندازه کافی برای شما مفید واقع شود و بتوانید با تصمیم گیریهای بجا و منطقی، فرق بین یک سرمایه گذاری خوب و یک طرح پانزی را تشخیص داده و هم این که بتوانید یک سرمایه گذاری کم خطر، با سود معقول و مناسب داشته باشید.
موفق و پیروز باشید.











