هرکس در بازارهای مالی فعالیت داشته باشد حداقل یکبار اصطلاح نسبت شارپ را شنیده است. در واقع نسبت شارپ یک شاخص برای ارزیابی عملکرد تعدیل شده ریسک است. شاید این تعریف در نگاه اول بسیار سخت و غیرقابل فهم به نظر برسد اما نگران نباشید، ما در این متن به صورت خیلی ساده در مورد آن توضیح خواهیم داد.
نسبت شارپ چیست؟
نسبت شارپ یا Sharp Ratio عددی است که نشان می‌دهد بازده سرمایه‌گذاری در برابر سرمایه‌گذاری بدون ریسک (مثلا سود سپرده یا سود اوراق قرضه) چقدر خواهد بود. در واقع این نسبت به سرمایه‌گذار اجازه می‌دهد تا میانگین بازده سرمایه‌گذاری خود را در مقایسه با ریسک‌های احتمالی آن تخمین بزند.
در واقع نسبت شارپ به شما میزان «به صرفه بودن» ریسک یا بازده کسب شده به ازای هر واحد ریسک اضافی تحمل شده را نشان می‌دهد. بنابران این نسبت می‌تواند برای سرمایه‌گذاران از اهمیت بسیار بالایی برخوردار باشد.
نسبت شارپ چگونه محاسبه می‌شود؟
فرمول محاسبه نسبت شارپ به صورت زیر است:
که در آن:
- S: نسبت شارپ
- Rp: میانگین نرخ بازده سرمایه‌گذاری در یک دوره زمانی مشخص
- Rf: نرخ بازده سرمایه‌گذاری بدون ریسک (نرخ سود سپرده بانکی یا اوراق بهادار دولتی) در دوره زمانی مشخص
- σP: انحراف معیار بازدهی سرمایه‌گذاری نسبت به میانگین بازدهی در یک دوره زمانی مشخص
همانطور که می‌بینید یکی از فاکتورهای این فرمول، انحراف معیار بازدهی سرمایه‌گذاری است. انحراف معیاررا با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌کنیم:
که در آن:
ri: بازده در هر دوره است.
ravg: میانگین بازده‌ها در دوره معین را مشخص می‌کند.
n: تعداد داده‌ها در دوره معین است.
شاید در نگاه اول این محاسبات و فرمول‌ها کمی گیج کننده به نظر برسند اما همانطور که گفته شد، نگران نباشید به صورت کاملا ساده و قابل فهم این فرمول‌ها را به شما توضیح خواهیم داد.
چگونه نسب شارپ را برای ارزهای دیجیتال محاسبه کنیم.
فرض می‌کنیم شما در سال ۲۰۱۸ هزار دلار پول در اختیار داشتید و آن را در بیت کوین سرمایه‌گذاری کردید. اگر در ابتدای سال ۲۰۱۸ در قیمت ۱۳۰۰۰ دلار بیت کوین خریداری کرده بودید، تا پایان سال ۲۰۱۸، قیمت بیت کوین به حوالی ۳۵۰۰ دلاری رسیده بود و شما آن سال را با حدود ۷۳ درصد ضرر به پایان می‌رساندید.
سپس قیمت بیت کوین تا پایان سال ۲۰۱۹ به حدود ۷۰۰۰ دلار رسید. یعنی در آن سال شما ۱۰۰ درصد سود کسب کردید. پس از آن قیمت بیت کوین تا پایان سال ۲۰۲۰ به ۲۸۰۰۰ دلار رسید که یعنی سود 300 درصدی کسب کرده‌اید. پس از آن با نوساناتی قیمت بیتکوین تا پایان سال ۲۰۲۱ به ۴۵۰۰۰ دلار رسید که یعنی سود ۶۰ درصدی به همراه داشته است. سپس قیمت تا پایان سال ۲۰۲۲ شاهد افت قیمت بیت کوین به ۱۶۰۰۰ بودیم که به معنی افت ۶۵ درصدی است. و در نهایت قیمت بیتکوین را در پایان سال ۲۰۲۳ حدود ۴۰۰۰۰ دلار در نظر می‌گیریم که به معنی سود ۱۵۰ درصدی می‌باشد.
حال میانگین سود و زیان بیت کوین در طی این دوره را محاسبه می‌کنیم. حاصل برابر خواهد بود با ۷۸ درصد. در واقع طی شش سالی که محاسبات را انجام دادیم، سالانه به طور متوسط سرمایه‌گذاری در بیت کوین ۷۸ درصد سود به همراه داشته است.
حال برای محاسبه انحراف معیار اختلاف میان بازده هر سال را با بازده میانگین به دست آورده، عدد حاصل را به توان ۲ می‌کنیم و تمام اعداد محاسبه شده را با یکدیگر جمع می‌کنیم. مجموع حاصله را تقسیم بر عدد ۵ می‌کنیم. چرا که تعداد سال‌هایی که ما در حال محاسبه آن بودیم، برابر با ۶ بود و در فرمول باید عدد حاصله را بر n-1 تقسیم کنیم.
عدد به دست آمده برابر با ۱.۹۷ شد. حال از این عدد جذر می‌گیریم تا انحراف از معیار استاندارد محاسبه شود. در نهایت انحراف معیار محاسبه شده برای بازده بیتکوین بین سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۴ برابر با ۱.۴۰ به دست آمد.
حال به فرمول نسبت شارپ باز می‌گردیم. در این فرمول ما انحراف معیار، میانگین بازده سرمایه‌گذاری و میانگین بازده بدون ریسک را نیاز داریم. بازده بدون ریسک را متوسط ۵ درصد در نظر می‌گیریم. میانگین بازده سرمایه‌گذاری ما ۷۸ درصد بود و انحراف معیار نیز ۱.۴۰ به دست آمد که ما آن را ۴۰ درصد در نظر می‌گیریم. با جایگذاری در فرمول، نسبت شارپ بیتکوین در این بازه برابر با ۱.۸۲ به دست می‌اید.
چگونه نسبت شارپ را تحلیل کنیم؟
تحلیل نسبت شارپ را باید در کنار سایر عناصر تحلیل ریسک و بازده در نظر گرفت اما به تنهایی می‌توان اینگونه گفت که:
- اگر نسبت شارپ منفی باشد، سرمایه‌گذاری زیان‌ده است و شما بازده منفی کسب می‌کنید.
- اگر نسبت شارپ کمتر از ۱ باشد، سرمایه‌گذاری شما به نسبت ریسکی که متحمل می‌شوید، مقرون به صرفه نیست.
- اگر نسبت شارپ بالاتر از ۱ باشد، سرمایه‌گذاری قابل قبول است.
- اگر نسبت شارپ بالاتر از ۲ باشد، سرمایه‌گذاری شما بسیار خوب ارزیابی می‌شود.
- نسبت‌های شارپ بالای ۳ در زمره سرمایه‌گذاری‌های عالی و استثنایی طبقه‌بندی می‌شوند.
چرا نسبت شارپ مهم است؟
بسیاری از سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران ارزهای دیجیتال درک درستی از میزان سودآوری سرمایه‌گذاری‌های خود ندارند. این افراد یا سودآوری خود را بیش از حد بالا یا بیش از حد پایین تخمین می‌زنند. این به خاطر ذات بازار ارزهای دیجیتال است که در آن نوسان به یکی از اجزاء جدایی ناپذیر تبدیل شده است.
همانطور که در مورد مثال بیت کوین مشاهده کردید، اگرچه سرمایه‌گذاری ما بیت کوین خود را در پایان سال ۲۰۲۲ می‌فروخت، تنها کمتر از ۲۵ درصد سود کرده بود. قاعدتا اگر این فرد در همان زمان نسبت شارپ سرمایه‌گذاری خود را محاسبه می‌کرد به عدد ناامید کننده‌ای می‌رسید.
همچنین برخی از معامله‌گران تصور می‌کنند در بازار ارزهای دیجیتال در حال سود هستند در حالی که ممکن است بازدهی که به دست می‌آورند، به نسبت ریسکی که انجام می‌دهند بسیار ناچیز باشد. به همین خاطر مهم است که سرمایه‌گذاران و معامله‌گران از نسبت‌های مالی نظیر نسبت شارپ استفاده کنند تا متوجه شوند با چه میزان ریسک، به بازده مورد نظر رسیده‌اند.
چگونه از نسبت شارپ برای تحلیل سرمایه‌گذاری استفاده کنیم؟
نسبت شارپ یکی از مهم‌ترین نسبت‌ها در تحلیل سرمایه گذاری در ارز دیجیتال است. شما می‌توانید با استفاده از این نسبت بازده سرمایه‌گذاری نسبت به ریسک متحمل شده را به دست آورید. همچنین با توجه به آنکه اعداد به دست آمده بسیار ساده و قابل فهم هستند، به راحتی می‌توانید از آن در تحلیل دارایی‌های خود استفاده کنید.
همچنین با استفاده از این نسبت می‌توانید میزان بازده تعدیل شده با ریسک را در ارزهای دیجیتال مختلف بررسی کنید و انتخاب بهتری در زمینه سرمایه‌گذاری بر روی ارزهای دیجیتال داشته باشید. بسیاری از افراد تصور می‌کنند محاسبات نسبت شارپ بسیار پیچیده و طولانی است در حالی که می‌توانید با استفاده از نرم افزار اکسل به راحتی محاسبات را انجام دهید.
برای استفاده از نسبت شارپ در تحلیل سرمایه گذاری شما باید نسبت شارپ را برای ابزارهای مختلف سرمایه‌گذاری طی دوره‌های زمانی مختلف به دست آورده و آنها را با هم مقایسه کنید. توجه کنید که باید بازده، نوسانات و نسبت شارپ را در کنار یکدیگر ببینید. به عنوان مثال یک دارایی که نسبت شارپ بالاتر اما نوسانات بسیار زیادی دارد، ممکن است بدتر از یک دارایی با نسبت شارپ پایین اما نوسانات کمتر باشد. با این حال، همه چیز به ریسک‌پذیری شما وابسته است و اینکه چه میزان ریسک را می‌توانید تحمل کنید.
رابطه نسبت شارپ با ریسک چگونه است؟
درک رابطه بین نسبت شارپ و ریسک مستلزم درک انحراف معیار است. انحراف معیار را می‌توان ریسک کل پورتفو دانست. این عدد نشان می‌دهد که بازده در طول زمان چقدر نسبت به میانگین نوسان داشته است. این عدد به نوعی ریسک نوسانات را در نظر می‌گیرد. هرچه انحراف از معیار بالاتر باشد، نشان دهنده این است که بازده می‌تواند بسیار بالاتر یا پایین‌تر از میانگین باشد و هرچه نزدیک به یک باشد، نشان دهنده نوسانات ضمنی پایین‌تر است.
نسبت شارپ با استفاده از میانگین بازده و بازده بدون ریسک در کنار انحراف از معیار به ما نشان می‌دهد که بازده کسب شده در ذات خود حاوی چه میزان ریسک است.
محدودیت‌های نسبت شارپ چیست؟
نسبت شارپ، ابزاری مفید برای اندازه‌گیری بازدهی نسبت به ریسک در سرمایه‌گذاری است، اما محدودیت‌هایی نیز دارد:
وابستگی به بازدهی پورتفوی: نسبت شارپ تنها با توجه به بازدهی پورتفوی محاسبه می‌شود و ریسک‌های دیگر مانند ریسک نقدی، ریسک نرخ بهره و ریسک نوسانات بازار را در نظر نمی‌گیرد.
استفاده از بازدهی گذشته: محاسبه نسبت شارپ بر اساس بازدهی گذشته است. این معیار نمی‌تواند تغییرات آینده را پیش‌بینی کند و ممکن است بازدهی آینده متفاوت باشد.
عدم در نظر گرفتن توزیع بازدهی: نسبت شارپ فقط با توجه به میانگین بازدهی محاسبه می‌شود و توزیع بازدهی را در نظر نمی‌گیرد. این ممکن است در مواقعی که توزیع بازدهی نامتوازن است، به نتایج نادرست منجر شود.
استفاده از بازدهی بدون ریسک تخمینی: برای محاسبه نسبت شارپ ، نیاز به بازدهی سرمایه بدون ریسک داریم. این بازدهی معمولاً تخمینی است و ممکن است با واقعیت مطابقت نداشته باشد.
عدم در نظر گرفتن تغییرات نرخ بهره بدون ریسک: نرخ بهره بدون ریسک ممکن است در طول زمان تغییر کند، اما نسبت شارپ از یک مقدار ثابت برای آن استفاده می‌کند.
به طور کلی، نسبت شارپ یک ابزار مفید است، اما باید با دقت و با در نظر گرفتن محدودیت‌های آن استفاده شود.
سوالات متداول
نسبت شارپ چیست؟
نسبت شارپ یا Sharp Ratio عددی است که نشان می‌دهد بازده سرمایه‌گذاری در برابر سرمایه‌گذاری بدون ریسک (مثلا سود سپرده یا سود اوراق قرضه) چقدر خواهد بود.
نسبت شارپ منفی به چه معنی است؟
نسبت شارپ منفی به این معنی است که بازده معاملات شما نسبت به بازده بدون ریسک هم کمتر بوده است.
چه عددی برای نسبت شارپ مناسب است؟
معمولا اعداد بالای ۱ تا ۱.۵ را برای نسبت شارپ مناسب در نظر می‌گیرند.
محدودیت نسبت شارپ چیست؟
مهم‌ترین محدودیت نسبت شارپ این است که این نسبت گذشته نگر است. به این معنا که بازده گذشته معاملات را در نظر می‌گیرد و چیزی در مورد ریسک‌های آینده به ما نمی‌گوید.
